Co do zasady, rodzice mają prawo i obowiązek ponoszenia odpowiedzialności (opieki rodzicielskiej) za swoje dzieci. Małżeństwa automatycznie sprawują wspólną opiekę. W przypadku rodziców niepozostających w związku małżeńskim jest to początkowo matka. Ojciec może jednak ubiegać się o opiekę, a matka jest pytana o zdanie, ale od 2013 r. nie ma już prawa weta. W przypadku sporu dotyczącego wspólnej opieki, decyzję podejmuje sąd rodzinny. Matki, które nie są w związku małżeńskim z ojcem dziecka i nie dzielą z nim opieki, otrzymują w razie potrzeby tak zwane "zaświadczenie negatywne".

Dzieciom niepełnoletnich matek zazwyczaj przydzielany jest opiekun, który przejmuje reprezentację prawną. Opiekun jest wyznaczany zgodnie z prawem przez sąd rodzinny. Jeśli żaden krewny nie został wskazany przed narodzinami dziecka, do akcji wkracza urząd ds. młodzieży.

Od 2017 r. dwie osoby mogą zawrzeć związek małżeński w Niemczech bez względu na płeć. Ta forma prawna obejmuje prawie wszystkie prawa heteroseksualnych par małżeńskich w odniesieniu do prawa podatkowego, prawa rodzinnego i opieki, takie jak wspólne prawa do adopcji. Jeśli para kobiet ma dziecko, tylko biologiczna matka ma prawo do opieki. Jej partner nadal musi przejść procedurę adopcyjną, aby zostać prawnym rodzicem.

Co do zasady, oboje rodzice zachowują prawo do opieki nad dzieckiem po separacji lub rozwodzie i muszą wspólnie zdecydować, gdzie dziecko powinno mieszkać w przyszłości, jak należy zorganizować prawa do kontaktów i jak należy rozwiązywać problemy. W sytuacji separacji należy zawsze dążyć do znalezienia polubownych rozwiązań, zwłaszcza dla dzieci. Co do zasady, jeden z rodziców może również złożyć wniosek do sądu rodzinnego o "wyłączną opiekę", albo jako pełną opiekę rodzicielską, albo tylko w obszarze konfliktowym. Taki wniosek jest zazwyczaj rozpatrywany pozytywnie, jeśli partner wyrazi na to zgodę lub jeśli leży to w najlepszym interesie dziecka.

Szukaj porady i wsparcia w tych często bardzo konfliktowych i stresujących sytuacjach! Patrz punkty kontaktowe pod nagłówkiem "Doradztwo i wsparcie".

Za ojca dziecka uważa się początkowo mężczyznę, który pozostaje w związku małżeńskim z matką dziecka, uznał ojcostwo lub którego ojcostwo zostało ustalone przez sąd. Jeśli dziecko urodziło się w trakcie postępowania rozwodowego, osoba trzecia może również zostać uznana za ojca, o ile uzna ojcostwo, a małżonkowie nadal pozostają w związku małżeńskim. Musi to zostać publicznie poświadczone notarialnie (np. w urzędzie ds. młodzieży, urzędzie stanu cywilnego lub u notariusza). Jeśli rozwód nie został orzeczony, ojcostwo musi zostać zakwestionowane i ustalone w sądzie. W przypadku niezamężnej matki ojcostwo może zostać uznane na podstawie dokumentu lub ustalone przez sąd. W ramach opieki urząd ds. młodzieży może wspierać ją w ustaleniu ojcostwa i reprezentować ją w sądzie.

Niezależnie od tego, w jaki sposób zorganizowana jest opieka nad dzieckiem, każde z rodziców ma podstawowe prawo i obowiązek do kontaktu z dzieckiem, a dziecko ma również prawo do kontaktu z obojgiem rodziców. Dotyczy to również dziadków i innych opiekunów, takich jak pasierbowie i rodzice zastępczy, pod warunkiem, że leży to w najlepszym interesie dziecka. W przypadku nieporozumień dotyczących kontaktów, pomocne mogą być lokalne ośrodki doradztwa. Jeśli nie uda się osiągnąć porozumienia, sąd rodzinny podejmie decyzję również w tym przypadku.

Roszczenia alimentacyjne małoletnich dzieci mają zasadniczo pierwszeństwo przed wszystkimi innymi roszczeniami alimentacyjnymi. Pod pewnymi warunkami ma to również zastosowanie do świadczeń alimentacyjnych na rzecz osób dorosłych do 21. roku życia, które nadal uczęszczają do szkoły i mieszkają w gospodarstwie domowym rodzica. Rodzic, z którym mieszka dziecko, zazwyczaj wypełnia swój obowiązek alimentacyjny, opiekując się dzieckiem i dbając o nie. Drugi rodzic jest zobowiązany do płacenia alimentów w gotówce. Wysokość alimentów zależy od sytuacji osobistej i finansowej oraz wieku dziecka. Tak zwana "tabela düsseldorfska" stanowi wytyczne. Jedyni opiekunowie lub rodzice, pod których opieką znajduje się dziecko, mogą również ubiegać się o wsparcie z urzędu ds. młodzieży w ramach programu opiekuńczego w celu dochodzenia roszczeń alimentacyjnych.

Twoje dziecko/dzieci są uprawnione do zaliczek alimentacyjnych lub zaległych płatności do 18 roku życia, jeśli rodzic, z którym mieszkają, jest samotny, owdowiały, w trwałej separacji lub rozwiedziony (ale nie ożenił się ponownie), a drugi rodzic nie płaci alimentów.

Jeśli nie jesteś w stanie pracować z powodu opieki nad dzieckiem, masz prawo do świadczeń alimentacyjnych dla małżonka/opiekuna. Zasadniczo obowiązuje to do trzecich urodzin dziecka lub dłużej, jeśli jest to konieczne, na przykład w przypadku choroby lub konieczności intensywnej opieki. Dział usług socjalnych (Beistandschaften) może również doradzić w tej kwestii, jeśli "udział własny" drugiego rodzica nie jest wystarczający do pokrycia alimentów.

Wyrównanie emerytur" ma również miejsce w postępowaniu rozwodowym. Polega to na tym, że uprawnienia emerytalne (byłych) małżonków, które zostały nabyte w czasie trwania małżeństwa, są wyrównywane i ustalane dla Twoich uprawnień emerytalnych.

Jako rodzic samotnie wychowujący dziecko, szczególnie przydatne może być złożenie dyspozycji w lokalnym sądzie, u notariusza lub w ramach opieki w Urzędzie Pracy Socjalnej, co do miejsca zamieszkania dziecka, jeśli coś ci się stanie. Możesz na przykład wyznaczyć w testamencie osobę inną niż drugi rodzic biologiczny, która będzie sprawować opiekę nad dzieckiem. W przypadku Twojej śmierci sąd rodzinny może zdecydować, komu należy przekazać opiekę rodzicielską.

Zasadniczo rodzice, dzieci i młodzież mają prawo do fachowego, poufnego i bezpłatnego doradztwa we wszystkich kwestiach związanych z rodzicielstwem i wspólnym życiem na mocy ustawy o opiece nad dziećmi i młodzieżą. Obejmuje to również pytania dotyczące partnerstwa, separacji, rozwodu, opieki rodzicielskiej, prawa do kontaktów lub alimentów, na przykład w przypadku wielu pytań (prawnych) w przypadku zbliżającej się separacji. Liczne instytucje w Wiesbaden oferują doradztwo i wsparcie w takich przypadkach.

Wymienione powyżej poradnie mogą udzielić informacji na temat podstawowej sytuacji prawnej. Jednak tylko prawnicy są upoważnieni do udzielania wiążących indywidualnych informacji prawnych. Są one jednak płatne. Osoby o niskich dochodach mogą być uprawnione do korzystania z doradztwa i pomocy prawnej. Wniosek w tej sprawie można złożyć w lokalnym sądzie. Więcej informacji można znaleźć tutaj: