Η άνοια είναι μια νευρολογική πάθηση που χαρακτηρίζεται από προοδευτική απώλεια των γνωστικών ικανοτήτων. Στην αρχή της νόσου, η βραχυπρόθεσμη μνήμη και η διατήρηση της μνήμης είναι συχνά μειωμένες- καθώς η νόσος εξελίσσεται, τα περιεχόμενα της μακροπρόθεσμης μνήμης που έχουν ήδη απομνημονευθεί εξαφανίζονται επίσης. Ως αποτέλεσμα, τα άτομα με τη νόσο χάνουν όλο και περισσότερο τις δεξιότητες και τις ικανότητες που έχουν αποκτήσει καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής τους.

Ωστόσο, η άνοια είναι κάτι πολύ περισσότερο από μια απλή διαταραχή της μνήμης. Καθώς εξελίσσεται, παρατηρείται επίσης αυξανόμενη εξασθένιση της προσοχής, της γλώσσας, της κατανόησης, της σκέψης και του προσανατολισμού. Συνεπώς, η άνοια επηρεάζει ολόκληρη την ύπαρξη ενός ατόμου - την αντίληψη, τη συμπεριφορά και την εμπειρία του.

Για την άνοια περιγράφονται ποικίλες διαφορετικές αιτίες. Γίνεται μια βασική διάκριση μεταξύ πρωτοπαθών και δευτεροπαθών μορφών άνοιας. Οι δευτερογενείς μορφές άνοιας είναι δευτερογενή συμπτώματα άλλων υποκείμενων ασθενειών, όπως μεταβολικές διαταραχές, ανεπάρκειες βιταμινών και χρόνια δηλητηρίαση που προκαλείται από το αλκοόλ ή φάρμακα. Αυτά τα υποκείμενα νοσήματα είναι αντιμετωπίσιμα και σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμη και θεραπεύσιμα. Επομένως, είναι συχνά δυνατό να αντιστραφούν τα συμπτώματα της άνοιας. Η έγκαιρη διάγνωση είναι ιδιαίτερα σημαντική για τη διαφοροποίηση και την έγκαιρη θεραπεία αυτών των ασθενειών της άνοιας.

Ωστόσο, αυτό αφορά μόνο το 10% περίπου του συνόλου των περιπτώσεων της νόσου. Έως και το 90 τοις εκατό είναι πρωτοπαθείς άνοσες, οι οποίες είναι συνήθως μη αναστρέψιμες.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις, η νόσος Αλτσχάιμερ είναι η πιο συχνή μη αναστρέψιμη μορφή άνοιας, που αντιπροσωπεύει περίπου το 60-65%. Ακολουθεί η αγγειακή άνοια, η οποία αντιπροσωπεύει περίπου το 20 έως 30 τοις εκατό. Περίπου το 15 τοις εκατό πάσχει από συνδυασμό και των δύο ασθενειών. Άλλες μορφές άνοιας απαντώνται μόνο στο 5 έως 15 τοις εκατό των πασχόντων.

Η άνοια Αλτσχάιμερ είναι μια εκφυλιστική νόσος του εγκεφάλου κατά την οποία τα νευρικά κύτταρα του εγκεφάλου καταστρέφονται ανεπανόρθωτα. Αυτή η μορφή άνοιας εξελίσσεται διαφορετικά σε κάθε άτομο. Χαρακτηρίζεται από σταδιακή, σχεδόν ανεπαίσθητη έναρξη και συνεχή επιδείνωση των συμπτωμάτων.

Η αγγειακή άνοια χαρακτηρίζεται από βλάβες στον εγκεφαλικό ιστό που προκαλούνται από αλλαγές στα αιμοφόρα αγγεία που τροφοδοτούν τον εγκέφαλο. Πρόκειται για μια διαταραχή της κυκλοφορίας του εγκεφάλου. Τα κύρια αίτια είναι παράγοντες που αυξάνουν γενικά τον κίνδυνο αγγειακής νόσου, όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση, η καρδιακή νόσος, ο σακχαρώδης διαβήτης (διαβήτης) και το κάπνισμα. Για την πρόληψη της νόσου, είναι και σε αυτή την περίπτωση σημαντική η επαρκής σωματική άσκηση, η ισορροπημένη διατροφή, η αποφυγή του καπνίσματος και η θεραπεία των υποκείμενων νοσημάτων.

Για την πλειονότητα των ασθενειών της άνοιας, δεν υπάρχει επί του παρόντος καμία θεραπεία που να οδηγεί σε θεραπεία. Ως εκ τούτου, ο κύριος στόχος της θεραπείας είναι η βελτίωση της ποιότητας ζωής των πασχόντων και των συγγενών τους.

Η ιατρική θεραπεία των ασθενών με Αλτσχάιμερ στοχεύει, μεταξύ άλλων, στον νευροδιαβιβαστή ακετυλοχολίνη στον εγκέφαλο. Χρησιμοποιούνται φάρμακα για την αναστολή του ενζύμου που εξασφαλίζει τη φυσική διάσπαση της ακετυλοχολίνης. Μια άλλη προσέγγιση που βασίζεται σε φάρμακα είναι η παρεμπόδιση της επίδρασης του νευροδιαβιβαστή γλουταμινικού, ο οποίος θεωρείται επίσης ότι παίζει επιβλαβή ρόλο στη διαδικασία της νόσου. Για ορισμένους από τους πάσχοντες, η εν λόγω φαρμακευτική αγωγή οδηγεί σε βελτίωση της μνήμης και της ικανότητας συγκέντρωσης.

Μερικές φορές καθυστερούν επίσης την εξέλιξη των συμπτωμάτων. Ωστόσο, δεν μπορούν να καθυστερήσουν ή να σταματήσουν την πραγματική διαδικασία της νόσου που λαμβάνει χώρα στον εγκέφαλο.

Επιπλέον, υπάρχουν ορισμένα φάρμακα που μπορούν να ανακουφίσουν τα συνοδά συμπτώματα της άνοιας, όπως η ανησυχία, οι αισθητηριακές ψευδαισθήσεις, το άγχος ή οι διαταραχές του ύπνου. Η φαρμακευτική αγωγή πρέπει πάντα να πραγματοποιείται από γιατρούς που είναι εξοικειωμένοι με τις νευρικές διαταραχές στην τρίτη ηλικία.

Η φαρμακευτική αγωγή δεν είναι η μόνη μέθοδος θεραπείας που παίζει σημαντικό ρόλο στην ανακούφιση των συμπτωμάτων και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Για παράδειγμα, η ψυχοθεραπεία μπορεί να είναι χρήσιμη στα αρχικά στάδια της νόσου για να βοηθήσει στην αντιμετώπιση της διάγνωσης.

Πολλές θεραπείες στοχεύουν στην εκπαίδευση των εναπομεινάντων ικανοτήτων του ασθενούς και στην ενίσχυση της αυτοεκτίμησής του. Είναι σημαντικό να εστιάζουμε στις υπάρχουσες ικανότητες και ανάγκες των πασχόντων, να λαμβάνουμε υπόψη το ιστορικό της ζωής τους και να αποφεύγουμε την πίεση για επιδόσεις.

Λόγω της ασθένειάς τους, οι πάσχοντες είναι όλο και λιγότερο ικανοί να προσαρμοστούν στο περιβάλλον τους και να οργανώσουν συνειδητά την καθημερινότητά τους. Επομένως, η ευημερία τους εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον τρόπο με τον οποίο το περιβάλλον προσαρμόζεται στην εξασθένησή τους.

Κατάσταση: 15.10.2024