Udział wydatków na kulturę w ogólnym budżecie spada nieprzerwanie od trzech lat - podczas gdy dochody miasta wzrosły. Dane zebrane w sektorze kultury pokazują, że pierwotny udział 3,6% (2023) spadł najpierw do 3,19% (2024), a następnie do 2,99% (2025). W przedłożonym projekcie budżetu udział wydatków na kulturę ponownie spada - a wraz z nim polityczna waga kultury - do około 2,8% (2026 r.).

To, co jest widoczne na dużą skalę, jest również widoczne na małą skalę. Szereg przykładów pokazuje, że proponowane finansowanie lub jego brak prowadzi do poważnych problemów.

Plan rozwoju kulturalnego Wiesbaden został uruchomiony w 2020 roku przy szerokim wsparciu politycznym i obywatelskim w celu przygotowania krajobrazu kulturowego Wiesbaden na przyszłość i myślenia o perspektywach rozwoju. Jak pokazuje aktualizacja Planu Rozwoju Kultury 2025, wiele projektów zostało zrealizowanych lub zainicjowanych. Z obszernego początkowego budżetu w wysokości 1 000 000 euro, który został przeznaczony na te realizacje w podwójnym budżecie na lata 2022/23, w projekcie budżetu izby na rok 2026 nadal dostępna jest tylko część w wysokości 50 000 euro. Idea planu rozwoju kultury, mająca na celu ustalenie, ustabilizowanie i dalszy rozwój wytycznych w dyskursie polityki kulturalnej między polityką, administracją i instytucjami kulturalnymi, nie jest już zatem możliwa.

Finansowanie projektów z Departamentu Kultury po raz kolejny spada. Cięcie to dotyczy wszystkich podmiotów niefinansowanych instytucjonalnie i jest przede wszystkim wskaźnikiem ułatwiającym i realizującym nowe i innowacyjne projekty artystyczne i kulturalne, zwłaszcza te realizowane przez młodszych pracowników kultury. W tym budżecie finansowanie niezależnych projektów zostało ponownie zmniejszone z pierwotnych 500 000 euro do absurdalnego poziomu 80 000 euro.

Potrzeby, które pojawiają się na scenie niezależnej z powodu wzrostu kosztów, są oceniane przed każdym nowym budżetem we "wnioskach o finansowanie instytucjonalne" i szacowane przez Biuro Kultury. Ogólnie rzecz biorąc, wiąże się to już ze znacznym zmniejszeniem kwoty wniosku. Jednym ze środków wynikających z wdrożenia planowania rozwoju kultury jest ustanowienie procesu jury w celu uzyskania obiektywnych zaleceń dotyczących wysokości finansowania instytucjonalnego. W 2021 r. Rada Miejska podjęła pozytywną uchwałę w sprawie miejskiego projektu ustawy. Wdrożenie wynikających z niej zaleceń jest zatem logicznym minimum wymaganym do osiągnięcia równego traktowania w publicznym finansowaniu kultury.

Jednak od czasu przyjęcia tej procedury, która została zastosowana po raz pierwszy podczas obrad nad budżetem na 2024 r., zalecenia te nie były przestrzegane - z wyjątkiem ubiegłego roku, w którym 80 procent zaleceń zostało wdrożonych w uchwale budżetowej rady miejskiej.

Wniosek ten zawierał również zalecenie ustanowienia dynamicznego wzrostu subsydiów w oparciu o wskaźnik cen i okres finansowania po czterech latach. Dynamizacja i wydłużenie okresu finansowania nie zostały wdrożone.

Na pierwszy rzut oka aktualizacja tego obszaru wydatków na kulturę w oparciu o rok 2025 przedstawiona w nowym projekcie budżetu izby na rok 2026 wydaje się sukcesem. Jednak biorąc pod uwagę ogromny ogólny wzrost cen kosztów operacyjnych (koszty energii, czynsze itp.), wzrost płacy minimalnej i związane z tym przesunięcia w kosztach personelu, ogólny wzrost kosztów personelu, który dotyka również niezależne organizacje, jest to w rzeczywistości ogromne cięcie dla odbiorców finansowania. Od 2020 r. wskaźnik cen konsumpcyjnych w Hesji wzrósł o co najmniej 22,2 punktu procentowego (stan na lipiec 2025 r.). Nie można przewidzieć, jak długo instytucje kultury będą w stanie nadążyć za tymi zmianami.

Prowadzi to do kolejnego punktu, który ujawnia brak równowagi w rozważaniach na temat wydatków na kulturę: Nierówne traktowanie kultury pod egidą publiczną w porównaniu z organizacjami kulturalnymi non-profit.

Jako przykład - ponieważ jest on publikowany w osobnych dokumentach - omówiono tutaj Heski Teatr Państwowy Wiesbaden: Na przykład tylko w 2024 i 2025 r., oprócz pozycji wykazanej w budżecie Teatru Państwowego, przyznano dotację w wysokości 636 900 euro na zrekompensowanie podwyżek wynagrodzeń[1] z tytułu udziału gminy we wzroście kosztów personelu. Na rok 2026 w "dalszych wymaganiach" projektu budżetu izby uwzględniono dodatkowe 735 290 euro.

Nikt nie zaprzeczy, że podwyżki płac i wynagrodzeń mają sens. Chodzi o to, aby pokazać konsekwencje tego "automatyzmu": Bez zwiększenia budżetu na kulturę, wszystkie inne jego obszary zostaną odpowiednio uszczuplone. Ma to wpływ na społeczeństwo, ale przede wszystkim na niezależne, finansowane instytucjonalnie organizacje.

Należy znaleźć rozwiązanie tego problemu, jeśli instytucje kultury non-profit mają przetrwać. Nie będą one już w stanie wytrzymać presji finansowej, jeśli po prostu nadal będą otrzymywać finansowanie: Rezultatem będą dni zamknięcia, redukcja programów i obniżenie jakości aż do całkowitego zamknięcia.

[Ze względu na zobowiązanie umowne zawarte w Heskiej Umowie Teatralnej i układach zbiorowych pracy między teatrem państwowym a jego pracownikami, te dodatkowe wymagania są zazwyczaj finansowane przez miasto i państwo. Jest to traktowane jako nieodwracalny "automatyzm" o daleko idących konsekwencjach.

Sytuacja ta będzie się pogłębiać z każdym kolejnym dużym projektem kulturalnym o wysokich kosztach inwestycyjnych i operacyjnych. Niezbędne jest zatem sporządzenie listy planowanych projektów i inwestycji kulturalnych, w tym przewidywanego harmonogramu, oraz uwidocznienie już dziś przewidywanych kosztów z nimi związanych. Wiążące decyzje muszą być również podejmowane na wczesnym etapie, aby znaczne kwoty funduszy planistycznych nie były wydawane na projekty, które następnie nie są już realizowane lub są realizowane w zupełnie inny sposób.

W związku z tym Rada Konsultacyjna ds. Kultury zaleca, jako minimum, realizację funduszy określonych w "dalszych wymaganiach"

• dla finansowania instytucjonalnego,
• na dynamizację,
• dla wszystkich funduszy projektowych Departamentu Kultury (tutaj zapotrzebowanie wykracza poza dalsze wymagania) oraz
• na planowanie rozwoju kultury

na planowanie rozwoju kultury.

Jest to między innymi:

220 000 euro na finansowanie projektów

30 000 euro na program finansowania edukacji kulturalnej

20 000 euro na program finansowania sztuk performatywnych

694 100 euro na wdrożenie zaleceń jury w zakresie finansowania instytucjonalnego

135 000 euro Wdrożenie dynamizacji zgodnie ze wskaźnikiem cen dla finansowania instytucjonalnego

100 000 euro Środki na planowanie rozwoju kultury

= 1 199 100 euro Wzrost wydatków na kulturę

Im trudniejsza staje się sytuacja budżetowa, tym ważniejsze jest, aby istniejące automatyzmy nie prowadziły do jeszcze większych nierówności i zamieszania, które rozgrywają graczy przeciwko sobie. Jeśli trend ostatnich budżetów miejskich się utrzyma, scena niezależna zostanie "zjedzona". Ale chcemy, aby każdy mógł przetrwać i rozwijać się. Ogólnie rzecz biorąc, im bardziej zagmatwany staje się świat, tym ważniejsza staje się rola kultury jako mediatora i dostawcy przestrzeni do dyskusji społecznej, jako katalizatora zmian. Jeśli nie otrzyma tej roli z powodu braku finansowania, kultura nie będzie już mogła odgrywać roli w przemianach społecznych.

Jesteśmy przekonani, że obawy Rady Konsultacyjnej ds. Kultury i jej rozważania realistycznie opisują rzeczywistą sytuację. Mamy nadzieję, że propozycje i pomysły zostaną odpowiednio uwzględnione w konsultacjach budżetowych.